han04 mei 2009 – 22:40

Deze film is het verhaal van een missionaris die naar de Congolese brousse trekt. Gewapend met een ideologie en de nodige attributen trekt hij op missie om zieltjes te winnen. “Jullie moeten berusten in jullie armoede, die zien als een bron van rijkdom: “Enjoy poverty”.

Renzo heeft nooit de pretentie om te doen alsof je na het zien van deze film Congo zal begrijpen. Dat is een hele opluchting na alle reportages en documentaires die ons voorhouden dat we, na hen gelezen of bekeken te hebben, de zaak of het land dat ze belichten doorgrond zullen hebben.

De missionaris en zijn missie staan centraal in deze documentaire. De Congolezen lijken soms wel eerder toevallige figuranten. Renzo Martens vergroot hier gewoon uit hoe de media meestal naar Congo en bij uitbreiding het Zuiden of de Derde Wereld kijken. Soms lijkt het wel of het gaat om een parodie van één van de vele Channel 4-documentaires die Vranckx ons elke week voorschotelt op Canvas. Het paternalisme druipt van het scherm, al komt het deze keer als een mokerslag aan bij de kijker.

Martens trekt met een generator en een neonreclame de Congolese brousse in. Er wordt gedanst en gefeest rond de neonreclame. Renzo Martens geeft voordrachten en onderwijst zijn blijde boodschap, hij probeert zieltjes te winnen. Onze missionaris wil dat de Congolezen berusten in hun lot, de armoe aanvaarden en ten volle benutten als een bron van rijkdom.

En jawel hoor, onze missionaris krijgt ook volgelingen.

Zo overtuigt Renzo Martens een groep Congolese fotografen geld te verdienen met “beelden van uitgemergelde kinderen, hun verkrachte vrouwen en hun vermoorde broeders”, die we regelmatig gepresenteerd krijgen in onze media.

De fotografen en journalisten die doorgaans voor deze beelden zorgen, doen dat aan een tarief van $ 50 per foto, en meer als het echt uitzonderlijke beelden zijn. Die beelden worden gemaakt door ingevlogen mediamakers en niet door Congolezen. Zelfs NGO's als Artsen zonder Grenzen laten fotografen en journalisten overkomen uit de Europa of de VS om voor beeldmateriaal te zorgen waarmee ze in Europa campagne kunnen voeren.

$ 50 is voor een Congolese fotograaf meer dan wat hij na lang werken kan verdienen. En toch demonstreert Martens hoe ook deze mogelijke bron van inkomsten gesloten blijft voor de Congolezen. De beelden van “uitgemergelde kinderen, hun verkrachte vrouwen en hun vermoorde broeders” mogen enkel tot rijkdom leiden voor de mediamakers uit het rijke Noorden.

Dat armoede een bron van rijkdom is, staat vast. De missionaris bewijst dat op verschillende manieren: ontwikkelingshulp, de plantage-eigenaars, de bedrijven die de (minerale) grondstoffen ontginnen, de media: allemaal slagen ze erin armoede te ontginnen en om te zetten in rijkdom.

De film geeft geen enkel perspectief. Dat de armen moeten berusten in hun armoede lijkt echter niet aan te slaan. De confrontatie met zoveel rauwe waarheid is uiterst revolterend, zowel voor de figuranten in de film als voor de kijker.

---

Lees ook: Renzo martens over zijn film Episode iii – Enjoy Poverty

---

Episode 3 – Enjoy Poverty speelt van 7 tot 10 mei 2009 in de Brusselse KVS, op het Kunstenfestival. Daarna wordt de film in verschillende zalen vertoond, o.a. in de Arenberg cinema in Brussel. Op 10 mei is er een publieke ontmoeting met Renzo Martens gepland. Info: www.kfda.be