actiegroep Agrocrisis17 april 2008 – 09:19

De actie is onderdeel van de wereldwijde actiedag van het netwerk van boerenorganisaties Via Campesina, die stelt dat agrogiganten de wereldvoedselmarkt willen controleren met als gevolg dat kleinschalige gezinslandbouw wordt omgevormd tot geïndustrialiseerde productie en kleine boeren hun land en inkomen verliezen.

De grote spelers in de agrobusiness veroorzaken een wereldwijde voedselcrisis. Ons huidige landbouwsysteem en consumptie is tegenwoordig meer en meer gebaseerd op het verslepen van bulkgoederen die op grote schaal in 'zuidelijke' landen geproduceerd worden. Economische ontwikkeling en groei bevoordelen hier echter een minderheid van de bevolking en machtige spelers als Cargill. [1]

Door de groeiende vraag naar veevoer en agrobrandstoffen breiden grootschalige monoculturen zoals soja en oliepalm zich in Zuid-Amerika in een hoog tempo uit. Het leven van kleine en landloze boeren wordt hierdoor onmogelijk gemaakt. Ten eerste bemoeilijkt een massaal gebruik van bestrijdingsmiddelen de gezondsheidssituatie en de voedselproductie voor lokaal gebruik. Eveneens wordt toegang tot land moeilijker; Land behoort niet meer toe aan de kleinere producenten, maar concentreert zich in handen van grote bedrijven, westerse investeerders en grootgrondbezitters. Deze druk resulteert in gewelddadige ontruimingen, gedwongen migratie en het verdwijnen van kleinschalige gezinslandbouw en zelfs hele boerengemeenschappen.

In de 'sojarepublieken' Brazilië, Paraguay en Argentinië verzetten boerenbewegingen zich tegen deze expansie. Ze krijgen hierdoor echter te maken met hardhandige repressie en criminalisering. Deze solidariteitsactie is uitgevoerd omdat het hoog tijd is dat de Belgische consumenten hiervan horen. Het is hier in Europa waar soja en oliepalm wordt gebruikt voor de productie en consumptie van een overmatige hoeveelheid vlees en in toenemende mate ook agrobrandstoffen. Ons huidige dieet en reisgedrag zijn een ramp voor zowel de voedselvoorziening, het milieu en het klimaat.

Met deze actie waarschuwt actiegroep Agrocrisis ook voor greenwashingdoor middel van de derde Ronde Tafelbijeenkomst over 'Verantwoorde' Soja (RTRS) die op 23 en 24 april plaatsvindt in Buenos Aires. Agrogiganten als Cargill, olie-industrieën en grote voedingsbedrijven willen samen met initiatiefnemende NGO's als WWF tot certificering van zogenaamde verantwoorde soja komen [2]. Zoals dit proces nu loopt, ziet het er naar uit dat de RTRS zelfs Round Up Ready soja van Monsanto als 'verantwoord' zal labelen. Net als voorgaande jaren verklaren vele sociale organisaties en boerenbewegingen dit echter als een ultieme "greenwash-oefening" voor de agrobedrijven. VolgensAn Maeyens “wordt eerst jaren gepraat, daarna mogelijk een aantal kleine verbeteringen doorgevoerd voor slechts een deel van de productie, er gaat geen hectare van de ingepikte grond af, maar ondertussen is het goed voor het imago van de betrokken bedrijven en snoert het critici de mond”. Ook de boerenbewegingen stellen dat grootschalige sojamonoculturen nooit duurzaam kunnen zijn.

Hier komt bij dat met het huidige EU agrobrandstofbeleid de effecten enkel nog erger zullen worden. Bedrijven als Cargill en BP die bij de RTRS zitten, werken tegelijkertijd aan de verhoging van de agrofuelproductie. Gezien de groeiende kritiek op agrobrandstoffen, is het daarom in het voordeel van agrogiganten, om de invoer van energiegewassen ook onder 'verantwoorde' noemer te kunnen plaatsen.

Met deze actie wenst de actiegroep heel duidelijk het maatschappelijk debat aan te zwengelen, in de eerste plaats over het onduurzame gebruik en de gevolgen van exportgewassen als soja voor veevoeder en agrobrandstof, ten tweede over de verantwoordelijkheid van agrogiganten ten aanzien van de internationale hongerrampen die over ons hoofd hangen, en tot slot over het onvermijdelijke alternatief... minder vleeseten, meer kleinschalige en lokale landbouwteelten, met zoveel mogelijk respect voor milieu en basismensenrechten, en minder produceren en consumeren teneinde onze groeiende olieverslaving een halt toe te roepen.

Solidariteit met de strijd van basisgroeperingen in het Zuiden!

**********
“Er zijn mensen die heel idealistisch zijn: ze denken dat de wereld zoals zoals die nu reilt en zeilt nog generaties meekan. De dromers!” Piet Reckman
**********

Noten en links:
[1] De voornaamste handelaren die op wereldschaal de import en export van graan en oliehoudende gewassen regelen, zijn Cargill, ADM, Bunge en Dreyfus. Deze vier bedrijven domineren de wereldmarkt voor de verwerking van plantaardige olie en veevoer vanuit soja. Ze controleren 43 % van de verwerkingscapaciteit van olie in Brazilië en 80 % in de EU. Deze Amerikaanse of Franse concerns verhandelen jaarlijks een volume soja dat varieert van 3 tot 7,4 miljoen ton.

Cargill heeft een jaarlijks inkomen van drie biljoen dollar en is de leider van de graanmarkt op wereldvlak. De agromultinational is het grootste niet-beursgenoteerde privébedrijf in VS, wat betekent dat ze niet door aandeelhouders verantwoordelijk kunnen gesteld worden en amper hoeven te rapporteren over hun beleid en activiteiten.

In Paraguay leidt Cargill de agrobusiness-sector met 41 vestigingen, waar jaarlijks meer dan 1,3 miljoen ton soja verhandeld wordt. Dit volume is
ongeveer 30 % van de totale sojaoogst. Cargill bezit de silo met de grootste capaciteit in Paraguay: hij verwerkt jaarlijks 900.000 ton

In België is het bedrijf een belangrijke speler in de import van soja, voornamelijk bestemd voor onze veevoedermarkt.

[2] zie www.viacampesina.org. Hier vind U ook de call-out voor deze internationale actiedag van de boerenstrijd. Waarom 17 april? Op deze dag in 1996 werden in Brazilië 19 landloze boeren vermoord van de Landloze Boerenbeweging MST, gelijktijdig met de tweede conferentie van Via Campesina in Tlaxcala, Mexico. Vandaag vinden naast deze actie onder andere ook acties plaats in Berlijn en Basel.

Een paar achtergrondsites:
- over de uitbreiding van sojamonocultuur in Zuid-Amerika: www.lasojamata.org, www.aseed.net/soy
- over de RTRS protesten: www.lasojamata.org (onder (ir)responsible soy)
- over agro-brandstoffen: www.biofuelwatch.org.uk, www.corporateeurope.org
- over Cargill: een publicatie van Greenpeace België (maart 2006), beschikbaar op http://www.greenpeace.org/belgium/nl/press/reports/intensieve-sojateelt-...