Internationaal Vakverbond (IVV)18 september 2007 – 11:27

Het zijn echter niet alleen de werkgevers die verantwoordelijk zijn voor het toenemend antisyndicaal klimaat. Talrijke landen hebben hun arbeidswetgeving zodanig gewijzigd dat nieuwe beperkingen werden opgelegd aan de vakbondsrechten. Dit is m.n. het geval in de Russische Federatie waar amendementen op de arbeidswet de vertegenwoordigende rol van de vakbonden hebben ondergraven en het recht op collectieve onderhandelingen voor bepaalde beroepen hebben afgeschaft. Ook Georgië kent een soortgelijk verschijnsel. Ingevolge de goedkeuring van een nieuwe arbeidswetgeving kunnen de werknemers nu zonder geldige reden worden ontslagen en vallen bepaalde domeinen niet langer onder het collectief overleg.

In Wit-Rusland wil president Loukachenko blijkbaar een voorvechter zijn in het niet eerbiedigen van de democratische vrijheden. Een aangekondigd antisyndicaal wetsontwerp zou immers de oprichting van een vakbond buiten de door de Staat gecontroleerde Federatie van vakbonden van Wit-Rusland (FPB) vrijwel onmogelijk maken. De nieuwe wet, die zonder enige twijfel de vestiging van een syndicaal monopolie op het oog heeft, zou eveneens de ontbinding van de onafhankelijke vakbonden kunnen vergemakkelijken. Deze laatste worden al jaren gepest en het merendeel van de aanvragen tot registratie wordt afgewezen. Bedreigingen met ontslag aan het adres van de werknemers die weigeren de onafhankelijke vakbonden te verlaten, zijn schering en inslag. De Europese Unie heeft in december fel gereageerd op deze schendingen van de vakbondsrechten en besloot toen de handelsvoordelen voor Wit-Rusland op te schorten. Niettegenstaande wanhopige pogingen van de Wit-Russische regering om de sanctie te ontlopen, is ze in juni 2007 in werking getreden.

Ons jaarrapport brengt een sprankel hoop uit Bulgarije, waar de Raad van Europa besloten heeft het stakingsverbod in de sectoren energie, communicatie en gezondheidszorg op te heffen. In Moldavië echter hebben de onafhankelijke vakbonden moeilijke tijden doorgemaakt. Zij worden door de regering onder druk gezet. Die heeft geprobeerd hen ertoe te dwingen het lidmaatschap van de Confederatie van vakbonden van de Republiek Moldavië (CRSM) op te zeggen en zich aan te sluiten bij Solidaritatea, een regeringsgezinde organisatie. Uiteindelijk werden beide organisaties verplicht te fuseren in juni 2007. De bedrijven van de privé-sector en van de Staat ondergingen eveneens de bemoeizucht van de gemeentelijke overheden van Chisinau. Die dreigden ermee hun vergunning in te trekken en hun activiteiten te belemmeren indien ze er niet in slaagden de onafhankelijke vakbonden in de gewenste richting te beïnvloeden.

De antisyndicale stroming wordt sterker in Bosnië Herzegowina, waar acht werknemers werden ontslagen enkel en alleen omdat zij in hun onderneming een onafhankelijke vakbond hadden opgericht. Daarenboven wordt elk verzoek van de SSSBIH, de meest representatieve syndicale confederatie, om registratie steeds door de regering afgewezen. Ondertussen kregen haar voorzitter, Edhem Biber, en zijn gezinsleden bedreigingen toegestuurd wegens hun vakbondsactiviteiten.

« Jarenlang reeds leggen veel werkgevers en gezagsdragers in Centraal- en Oost-Europa er zich op toe de ontwikkeling van een onafhankelijk syndicalisme schaamteloos tegen te werken », zo verklaarde Guy Ryder, algemeen secretaris van het IVV, en hij voegde er nog aan toe:« Deze tendens begint zich ook in Europa, toch de bakermat van de maatschappelijke dialoog, een weg te banen ».

Ook Litouwen vormt geen uitzondering op de regel. De nationale Litouwse confederatie werd geconfronteerd met zeer betwistbare beweringen over verduistering. De overheid beval een huiszoeking in de kantoren van de confederatie en in de woning van de voorzitter die tot nader order verbod kreeg deel te nemen aan vakbondsactiviteiten. De vakbonden van de openbare sector in Turkije gingen verder gebukt onder een waanzinnige staatsinmenging en sommige leden kregen een boete opgelegd en werden geconfronteerd met disciplinaire maatregelen.

Het jaarrapport van het IVV maakt melding van talloze klachten over intimidatie van vakbondsmilitanten. Dit is het geval in de Russische Federatie waar het bedrijf Surgutneftegaz, dat zich toelegt op de ontginning van olie en gas, de leden van de vakbond voor de rechter heeft gesleept. Er volgden ook ontslagen en inhouding van wedde en dit allemaal ingevolge de oprichting en de registratie van de vakbond. De maatschappij GM-AvtoVaz heeft de communicatiekanalen van het vakbondscomité doorgeknipt en de vicevoorzitster zonder geldige reden ontslagen.

De werkgevers in Polen konden niet achterblijven. Hoewel antisyndicale discriminatie bij wet verboden is, werden minstens 37 vakbondsmensen doelgericht ontslagen. De helft van hen waren kaderleden. Bedreigingen, pesterijen en directe ontslagen zijn schering en inslag. Een beveiligingsfirma uit de privé-sector nam zelfs haar toevlucht tot een geheim onderzoek en tot vervalste identiteiten om de vakbond van het bedrijf onderuit te halen en te breken. Ook twee multinationals hebben zich onderscheiden door hun antisyndicale houding. Het gaat om Frito Lay Poland – dochteronderneming van Pepsi Co - en Media Markt. Antisyndicale pesterijen zijn eveneens verspreid aanwezig in Turkije, waar stakers te kampen krijgen met het gewelddadig optreden van de politie en met arrestaties. In Azerbeidzjan werden 700 personen uit één bedrijf ontslagen: het was een strategisch opgezet spel om de vakbond te nekken.

De vakbonden hebben het erg moeilijk om in het Verenigd Koninkrijk door de werkgevers te worden erkend. Dit blijkt uit een onderzoek dat in april 2006 werd bekendgemaakt door de TUC en door het Departement Onderzoek Arbeidsaangelegenheden, een vakbondsinstelling.

In België hebben verscheidene werkgevers verder de gerechtelijke macht ingeschakeld om uitspraken en dwangsommen in de wacht te slepen, teneinde met staking verbonden activiteiten, in het bijzonder de stakingspiketten, te verbieden. De gevraagde dwangsommen schommelden tussen 500 euro per inbreuk tot 2.500 euro per persoon en per uur. Diverse rechtbanken, waaronder die van Dinant en Hasselt, hebben het inzetten van de ordediensten tegen stakingspiketten toegelaten. Aan de andere kant werd een werkgever in november 2006 veroordeeld, omdat hij vorig jaar met zijn wagen was ingereden op vakbondsmilitanten die deelnamen aan een protestbetoging tegen de inmenging van rechtbanken bij sociale conflicten.

De Zwitserse regering heeft een beslissing van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) over de ontoereikende bescherming van vakbondsvertegenwoordigers botweg betwist. Minstens 5 vakbondsafgevaardigden werden in Zwitserland in de loop van het jaar ontslagen.

Het volledige jaarrapport is te lezen op http://survey07.ituc-csi.org/