Beperk de Straling13 april 2007 – 21:20

In zijn artikel ‘Asbestos, Science for Sale’ (In
het boek Science and Liberation (1980). Arditti, Brennan & Cavrak) beschrijft prof. David Kotelchuck twee belangrijke componenten van de strategie die destijds door de asbestindustrie werd gebruikt om te verhinderen dat de overheid maatregelen tegen asbest zou nemen:

1. “Buy science, that is, fund medical research that would discredit reports of asbestos hazards”

2. “Becoming indispensable by building the company as rapidly as possible and weaving asbestos into the matrix of the economy”

De reden waarom “harde” bewijzen voor de schadelijkheid van elektromagnetische straling uitblijven heeft voor een belangrijk, zo niet het belangrijkste, deel te maken met dat eerste aspect: ‘buying science’. Het is namelijk zo dat veel onderzoek wordt gefinancierd door de telecomindustrie. Onderzoek dat gefinancierd wordt door de industrie vindt significant (tot 9 maal) minder vaak schadelijk effecten dan onafhankelijk onderzoek. Dit is geen uit de lucht gegrepen, wilde verdachtmaking, maar een bevinding die uit meerdere onderzoeken naar voor is gekomen. Eén van die onderzoeken is verschenen in het wetenschappelijke vakblad ‘Environmental Health Perspectives’ (volume 115, nr. 1, januari 2007) en kunt u zelf nalezen op http://www.ehponline.org/members/2006/9149/9149.pdf. Dr. Henry Laï kwam eerder al tot dezelfde bevindingen. Doordat er voor elk gevonden schadelijk effect (bijvoorbeeld effecten op het zenuwstelsel) telkens ook door de industrie gefinancierde studies zijn die géén schadelijke effecten vinden, wordt het totstandkomen van een wetenschappelijke consensus verhinderd. Onderzoeksresultaten kunnen op deze manier niet consistent gerepliceerd worden. Het gevolg kennen we: “er zijn geen harde bewijzen” of “er is nood aan meer onderzoek”. En dit is exact wat de industrie met haar strategie wil bereiken: zorgen voor verwarring en onzekerheid, zodanig dat maatregelen van overheidswege zo lang mogelijk uitblijven.

De gelijkenissen met de strategie van de asbestindustrie zijn frappant. Kotelchuck zegt hierover: “Whether or not industry has lost these battles, the eventual outcome of each is less important than the fact that each salvo has tied up scientific resources, defined research issues and bought time. In the case of almost each industry proposal, some none-industry scientists have had to conduct experiments in rebuttal, using up some of the meagre resources in the process.”

Ondertussen maakt de industrie van de onzekerheid misbruik om aan een zeer snel tempo zoveel mogelijk nieuwe draadloze toepassingen op de markt te brengen (binnenkort bijvoorbeeld WiMAX), wat de tweede component is van haar strategie. Ze probeert op zoveel domeinen van de samenleving binnen te dringen, zodanig dat, wanneer er eindelijk “harde” bewijzen van schadelijkheid zouden komen, het al te laat zal zijn. Het wordt dan zeer moeilijk om deze zaken weer van de markt te halen (denk bijvoorbeeld aan de mate waarin WiFi op korte tijd ingeburgerd is geraakt). Kotelchuck: “The second imperative was to grow as rapid as possible (…) The engine of growth was the rapid development of thousands of new uses for the so-called magic mineral, asbestos.” Op een gelijkaardige manier zijn er de laatste jaren steeds meer draadloze en mobiele toepassingen gekomen en is de totale hoeveelheid straling waaraan mensen worden blootgesteld op korte tijd exponentieel toegenomen: WiFi, draadloze alarmsystemen, draadloze muziekinstallaties, draadloze hoofdtelefoons, draadloze toetsenborden en muizen, draadloos aangestuurde machines in de industrie, UMTS en HSDPA (denk aan Vodafone Live van Proximus), binnenkort WiMAX, HSUPA, … De overheid (meer specifiek Minister van Volksgezondheid Rudy Demotte) lapt het voorzorgsprincipe aan haar laars en laat dit allemaal rustig gebeuren. Meer zelfs, de proliferatie van ‘wireless’ wordt zelfs aangemoedigd, onder andere door ministers als Fientje Moerman, die alle Vlaamse steden wil uitrusten met WiFi toegang (“i-city”) en Frank Vandenbroucke die naar verluid draadloos internet op basisscholen wil voorzien…

Kotelchuck: “The first worker death due to asbestos exposure was diagnosed by a London physician in 1900. (…) The British medical profession rediscovered asbestos disease in 1924 (…). In the US the first asbestos death was reported in 1930.” Al vroeg in de vorige eeuw waarschuwde de medische wereld voor de schadelijkheid van asbest en in de jaren ’50-’60 bleken uit steeds meer (onafhankelijke) studies de dodelijke gevaren van asbest. Toch word asbest pas in 2005 (!) verboden in België en in De Europese Unie.

Volgens schattingen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) maakt asbest wereldwijd ruim 100.000 slachtoffers per jaar. De komende jaren zal asbest nog duizenden slachtoffers maken in België alleen al.

Waar we nood aan hebben is niet direct “meer onderzoek”. Er bestaan reeds meer dan 300 studies waaruit schadelijke effecten blijken (zie www.001.be.cx en klik op ‘Sources’ of zie http://www.stopumts.nl/doc.php/Onderzoeken/83 ). Meer onderzoek kan natuurlijk geen kwaad en is nodig om meer inzicht te krijgen in het precieze mechanisme waardoor deze straling nefaste effecten veroorzaakt. Maar waar we vooral en veel dringender nood aan hebben zijn voorzorgsmaatregelen vanwege de overheid, die eindelijk haar verantwoordelijkheid moet opnemen en een halt moet toeroepen aan de steeds grotere stralingsbelasting van mensen. Het uitblijven van maatregelen heeft minder te maken met een gebrek aan bewijzen, dan met onwetendheid of moedwillige blindheid. Zolang het voorzorgsprincipe niet wordt toegepast is de boodschap duidelijk: winsten voor de telecom- en wireless-industrie mogen gerust ten koste van leefbaarheid, gezondheid en mensenlevens gaan.

Zie ook www.indymedia.be/nl/node/912 voor een vorig artikel over deze problematiek.

Beperk de Straling
Actiegroepen:
www.beperkdestraling.org : Vlaamse actiegroep tegen straling
Inschrijven op denieuwsbrief kan door te mailen naar Beperk.de.straling @ gmail.com
www.teslabel.be : Waalse actiegroep tegen straling
www.001.be.cx : Waalse website

Interessante informatie en artikels:
www.stopumts.nl
http://www.ode.nl/article.php?aID=4406 : een goed overzichtsartikel
http://www.milieugezondheid.be/dossiers/gsm/gsm_humo.pdf : artikel verschenen in Humo vorig jaar.