Keltoum13 maart 2007 – 11:44

Het Moussem-festival begon in 2001 vanuit de bekommernis van een aantal Vlamingen van Marokkaanse origine die in Vlaanderen niet de hele culturele waaier zagen die ze uit Marokko verwachtten. In het begin brachten ze enkel muziek, later ook literatuur, woord en beeldende kunst.

Dit jaar is de lente-editie van het Moussem-festival nog uitgebreider en ook de samenwerking met MuHKA is nieuw.

Mohamed: "Inderdaad, zo'n samenwerking met een mastodont als MuHKA is niet evident voor een kleine organisatie als Moussem die ontstaan is uit de basis. Wij laten verschillende disciplines aan bod komen zoals muziek, film, woord, ... Ook ons publiek is verschillend van het publiek dat normaal naar het MuHKA komt. Dit project is in die zin nieuw zowel voor ons als voor het MuHKA."

"De samenwerking met MuHKA is heel geleidelijk gegroeid sinds 2003 met de tentoonstelling 'Hedendaags Marokko'. Het oorspronkelijke idee was om een tentoonstelling te organiseren in het MuHKA met fotografen die werken rond Marokko. Maar tijdens de gesprekken stelde het MuHKA voor om met Moussem veel verder te gaan dan louter fotografie. Ze vonden het festival heel interessant en wilden het geheel een plaats geven binnen het MuHKA."

Tijdens het festival wordt er ook een tentoonstelling voorgesteld die samengesteld is door vrijwilligers van Moussem in samenwerking met MuHKA.

Mohamed: "Het idee is ontstaan uit de vaststelling dat meestal enkel Marokkaanse clichés in beeld kwamen tijdens tentoonstellingen. Het cliché van magisch Marokko, Marrakech, felle kleuren, folklore, ... Op zich kan dat wel zinvol zijn. Maar voor ons is er naast het traditionele, artisanale Marokko echter ook een ander Marokko. Het hedendaags, moderne Marokko. De uitdaging is die twee beelden te combineren. Hoe verhoudt het traditionele conservatieve Marokko en Arabische wereld zich tot de moderniteit en het hedendaagse?"

"Daarnaast is ons publiek niet echt een publiek van beeldende kunsten. Ze gaan amper naar een museum en zeker niet naar een museum voor Hedendaagse Kunsten. Daarom de vraag: hoe kunnen we een deel van ons kernpubliek betrekken in dat verhaal? Zo ontstond het idee van de presentatie van een kunstcollectie die uitzonderlijk niet samengesteld is door een curator van het museum, maar wel door ons kernpubliek. We stelden het voor aan een aantal geïnteresseerden. In het begin was het niet evident. Maar een jaar engagement van de vrijwilligers heeft uiteindelijk geleid tot een uitzonderlijke samenstelling waar ik zelf van sta te kijken. De vrijwilligers kwamen tweewekelijks samen om een selectie te maken uit 700 kunstwerken. De beelden die ze hebben gekozen en het verhaal erbij vind ik ongelooflijk."

Dit jaar staat het Moussem-festival niet enkel in het teken van de Marokkaanse cultuur. Ook de andere gemeenschappen in Antwerpen krijgen een plaats binnen Moussem?

Mohamed: "We zijn een organisatie die overwegend Marokkaans is. Maar voor ons is Marokko geen afgebakend gebied. Het is een Afrikaans land dicht bij Europa, maakt deel uit van de Arabische wereld, van de islamitische wereld en van de wereld in het algemeen. Daarom is er in de tentoonstelling zowel plaats voor Egyptische als Marokkaanse kunstenaars. Ze vertellen op hun eigen manier hun verhaal maar je kan er een gemeenschappelijke lijn in zien."

"Daarnaast zijn we een organisatie die in Antwerpen is ontstaan en gegroeid. We hebben iets gemeenschappelijk met iedereen uit Antwerpen ook Vlamingen. We vinden het heel tof dat ook het publiek van MuHKA de Marokkaanse kunst leert kennen. Maar tegelijkertijd leven er in Antwerpen 150 nationaliteiten. De laatste jaren zijn er heel wat nieuwe gemeenschappen bijgekomen. Onze taak is om ook die andere gemeenschappen die niet zo'n structuur hebben als de onze een plaats te geven binnen het Moussem-festival."

"Een andere vraag die we stellen is wie er bepaalt wat kunst en cultuur is en wat al dan niet op een podium mag. We werden ook geconfronteerd met die vraag toen we pas begonnen. De grote cultuurhuizen stonden zeer sceptisch en wantrouwig tegenover wat we wilden brengen. Ze stelden de artistieke waarde en kwaliteit van de Marokkaanse muziek in vraag omdat ze het toen niet kenden. Soms is zulk scepticisme terecht. Een cultuurhuis moet tenslotte waken over de kwaliteit. Soms is het echter gewoon een kwestie van macht. Enkele mensen beslissen wat al dan niet goed genoeg is om een plaats te krijgen op een podium of in een museum."

"We werken in dit festival samen met Irakezen, Afghanen, Noord-Kaukasiers, Latijns-Amerikanen en Russisch-sprekenden. Het zijn allemaal kleine groepen die cultureel heel dynamisch en actief zijn maar nog geen grote structuur hebben. Ze kregen van ons een budget waarmee ze hun kunst en cultuur mochten presenteren op hun eigen manier. Het resultaat is vrij verrassend. De Irakezen met wie we samenwerken -vooral kunstenaars en hoogopgeleiden- stelden een vrij elitair programma samen terwijl de Noord-Kaukasische gemeenschap een heel volks programma hebben uitgewerkt. De Latijns-Amerikaanse gemeenschap presenteert dan weer een heel feestelijk programma. Het is leuk om te zien hoe iedereen daar een eigen invulling aan geeft. Belangrijk is dat we een netwerk creëren waar misschien ander projecten kunnen uit voortkomen."

Het festival loopt van maart tot mei. Wat raad je ons aan?

Mohamed: "Om te beginnen natuurlijk de tentoonstelling. Daarnaast is er voor elk wat wils. Op vrijdagen is er film met een gesprek achteraf, de zaterdagen zijn feestelijk met concerten en de zondagen zijn iets rustiger met poëzie en literatuur."

Het Moussem Festival loopt van 15 maart tot 20 mei.

Meer info zie: http://www.moussem.muhka.be/