Waarom was er vanuit het ABVV zo’n belangrijke delegatie present op dit zevende Wereld Sociaal Forum?

Eddy Van Lancker: "Het WSF in Nairobi leek ons een uitstekende gelegenheid om dit met de nieuwe ploeg eens samen mee te maken: de nieuwe voorzitter, de algemeen secretaris, Caroline, ikzelf,… We zijn hier met elf mensen. Caroline en ik kenden Afrika niet goed, anderen kenden de werking van het WSF niet goed. Maar het WSF op zich is voor het ABVV natuurlijk niet nieuw: we volgen het al op van in het begin. Er zijn mensen die daar binnen onze organisatie speciaal zijn voor aangesteld. Zij volgen ook het Europees en het Belgisch Sociaal Forum op – waar we trouwens ook aanwezig waren. Het was een logische stap om hier eens samen aan den lijve te komen ondervinden waar het WSF om draait."

Caroline Copers: "Er waren een massa workshops. We hadden op voorhand een verdeling gemaakt rond wie van ons het ABVV-standpunt zou vertolken in welke discussies. Zo hebben we elke dag op verschillende momenten onze rol kunnen spelen."

De andersglobalisten worden gezien als een zootje ongeregeld. Zijn de vakbonden op het WSF wel op hun plaats?

Caroline: "Dat lijkt me evident. Voor ons is de belangrijkste boodschap net dat we het wantrouwen moeten wegnemen dat bestaat tussen sommige activisten en NGO’s enerzijds, en de meer gestructureerde, oudere organisaties zoals de vakbonden anderzijds. We moeten samenwerken, of we dat nu willen of niet. We moeten samenwerken om op internationaal niveau een tegenmacht te vormen rond de thema’s die wíj belangrijk vinden, maar die ook de NGO’s belangrijk vinden. Anders riskeer je de dingen aan te pakken in gespreide slagorde: allemaal náást elkaar zitten werken rond hetzelfde thema."

Eddy: "Wat wij op het WSF soms wel missen zijn concrete standpunten en acties."

Jullie zouden de uitkomst van het WSF graag wat concreter zien?
Caroline: "Ik ben niet naar hier gekomen met het idee dat hier heel concrete dingen zouden uitkomen, want dan ga je zeker teleurgesteld naar huis. Zoiets valt ook niet zomaar uit de lucht. Maar je moet wel de drive en de dynamiek in gang zien te houden, en zorgen dat je de grote spelers op het middenveld daarin kan blijven meetrekken."

Eddy: "Het WSF moet natuurlijk wat chaotisch blijven – dat is ook de charme ervan. Het is een heel heterogene groep en het is dus heel moeilijk om tot gezamelijke standpunten te komen. Maar we zouden toch moeten kunnen afspreken om bijvoorbeeld naar actiedagen te gaan. Neem nu rond de toegang tot water. Het is een basisbehoefte, iedereen kan dat goed snappen, en in heel de armoedeproblematiek is het heel centraal."

Caroline: "En voor onze delegees is die link geen ver-van-mijn-bedverhaal, want de privatisering van de nutsectoren is ook voor ons een zeer acuut probleem. Je kan dat perfect kaderen."

Wat heeft op jullie het meeste indruk gemaakt?

Caroline: "Ons bezoek aan een sloppenwijk waar drieduizend mensen in de informele metaalfabriek werken – in open lucht. Mensen die werkelijk met een ijzeren hamertje uren zitten te hameren aan potten, pannen, frietketels,… noem maar op. Hallucinant."

Eddy: "Ik heb al veel gezien, maar dat nog nooit."

Caroline: "Het deed me ook beseffen dat je op het WSF zélf toch wel een beetje op een eiland zit. Maar je kán de wereld en de situatie in Nairobi natuurlijk niet buitensluiten. Gisteren zijn we geconfronteerd geworden met een actie van armen uit de sloppenwijken die op het WSF één van de dure eettenten hebben overrompeld. Dat zoiets gebeurt is niet meer dan normaal, en ik geef die mensen 150% gelijk. Het zou goed zijn als er meer georganiseerde contacten waren tussen het Forum en de echte wereld."

Eddy: "En daar dienden zich in Nairobi anders genoeg kansen voor aan. Neem nu de sloppenwijken. Er is wel een betoging geweest doorheen één van die wijken, maar dat is toch niet hetzelfde als er echt mee geconfronteerd te worden. Of neem die informele metaalfabriek. Drieduizend mensen werken er in ongelooflijke omstandigheden: zaterdag, zondag, van zonsopgang tot zonsondergang – het is onbeschrijflijk. Dat is geen arbeid meer, dat is bijna slavernij. Of het bedrijf waar we de dag daarna zijn geweest. Helemaal anders, supergestructureerd – maar minstens even erg. Er is geen betaalde vakantie, op kerstdag en nieuwjaar wordt gewoon gewerkt, tien uur per dag in de nachtploeg, veertien uur per dag in de dagploeg – tegen heel lage lonen…"

Zijn daar dan geen vakbonden?

Eddy: "Niet echt, tenzij in hun beginfase. Dat is één van de redenen waarom onze metaalcentrale hier samen met de Keniaanse vakbond een project heeft lopen."

Caroline: "De collega’s van de Keniaanse metaalvakbond zeggen: ‘We hebben weinig leden want de mensen kunnen het lidgeld niet betalen. En zo kunnen wij onze structuren niet uitbouwen. Het is een vicieuze cirkel.’ Zo is de vakbond ook bij ons begonnen, meer dan honderd jaar geleden. We zijn toen overgestapt naar een systeem van coöperatieven, waarbij je niet alleen de vakbond had maar ook de mutualiteit, de eerste werkloosheidskassen enzovoort. In het helpen uitbouwen van zulke basisstructuren kunnen wij zeker een rol spelen."

"Maar dan heb je natuurlijk wel regimes nodig die meewillen. Uiteindelijk is heel ons sociale zekerheidsstelsel en ons syndicaal verhaal in België politiek en juridisch verankerd geraakt – na heel veel sociale strijd. Zolang je hier regimes hebt die dat totaal niet willen steunen, zal het heel moeilijk blijven."

Eddy: "Je ziet het in Midden-Amerika: voor een vakbond is het heel moeilijk om – als vakbond alleen – voldoende draagvlak te creëren om een tegenmacht te vormen. Maar een vakbond gekoppeld aan coöperatieven heeft wel slaagkansen. In Midden-Amerika is dat vandaag aan het gebeuren… Natuurlijk zijn daar nu meer socialistische regimes dan vroeger, die dat voor een stukje ondersteunen."

Dit is het tweede uit een reeks interviews over de ervaringen van de Belgen op het WSF in Nairobi.