Robin Elke Van Royen08 augustus 2009 – 09:03

Om tien uur ‘s morgens vertrokken we vanuit het kamp met een groepje van negen activisten in de richting van het terrein van ABT. Men had in de dagen voordien al vermoed dat we in die richting een actie zouden doen, want de weg was sinds enige tijd geblokkeerd door containers. Na een wandeling van een goed halfuur doorheen struikgewas, kwamen we bij het privé-gebied van het bedrijf. Vanaf dan waren we officieel illegaal bezig. Voor ons geldt echter de stelling ‘We doen iets illegaals om een grotere misdaad te stoppen.’

Het bedrijfsterrein was erg groot, waardoor we van ver anderen konden zien komen. Al gauw zagen we behalve werknemers van het bedrijf ook politiecombi's in de verte. Een directe actie plan je op voorhand, maar op het moment zelf moet je je ook aan de omstandigheden aanpassen. Ondanks intensieve voorbereiding op allerlei scenario's, moet je in de praktijk toch weer uitzoeken wat er precies gebeurt en wat je daar precies mee wil doen. In de sfeer van het kamp hielden we dus een snelle vergadering, waarbij we met consensus besloten om ons niet bij een grotere groep activisten aan te sluiten. We wilden de actie in haar geheel namelijk zo lang mogelijk rekken en bedachten dat verschillende groepjes op het terrein minder beheersbaar waren voor politie.

Spandoeken, sit-in en arrestatie

Andere actievoerders rondom ons deden aparte acties. Een enorme spandoek met 'Clean energy now!' werd aan een brug opgehangen. Terwijl een andere groep activisten muziekinstrumenten bovenhaalde en een protestriedel liet horen, hingen wij een spandoek op aan het uiteinde van een trein. Politie nam haar tijd om in te grijpen. Zij pleegden waarschijnlijk ook overleg (maar niet in consensus, hehe). Toen politie ons groepje naderde, gingen we op de sporen zitten en klampten ons met onze handen aan elkaar vast. Zoiets wordt 'sit-in' genoemd.

Daar zaten we dan gezellig aan elkaar, en een klein tiental agenten torende rondom ons op. Behoorlijk volgens het boekje vertelde de chef ons dat hij “de opdracht had gekregen om ons te arresteren”, en dat we konden kiezen om vrijwillig op te staan om ons te laten boeien of niet. Hoewel we dit niet hadden afgesproken, zwegen we allemaal en bleven rustig zitten.

Eén voor één werden we van de anderen losgemaakt en rechtop getrokken. Sommigen van ons kozen ervoor om 'actief niet mee te werken' met de agenten. Dat wil zeggen dat de agenten je wegsleuren, op je buik leggen en dan je handen op je rug vastmaken. Anderen van ons stonden zelf recht zodra hun handen waren losgesjord. We werden door een agent gefilmd. Ook was er wat pers met camera's aanwezig, wat voor wrevel zorgde bij de politie.

Vastgehouden

Eén voor één werden we in een klein politiebusje gezet. Het busje was geschikt voor maximaal acht mensen, maar we zaten er uiteindelijk met twaalf in. Omdat het lange tijd in de blakende zon stond, droop het zweet van elk opgepropt lichaam. Door ons in de kleine ruimte in bochten te wringen, konden we enkele slokken van onze waterflesjes drinken en zweet uit elkaars ogen vegen. We hadden ons mentaal echter voorbereid op de mogelijkheid van een onaangename arrestatie, dus bleef de moraal goed.

Deze hele tijd veronderstelden we dat behalve ons ook andere actievoerders werden gearresteerd. Achteraf waren we verbaasd te horen dat behalve ons groepje van negen nog slechts een zestal anderen waren gearresteerd. Dit terwijl tientallen activisten de sporen en het terrein hadden bezet. Ik veronderstel dat ons groepje erg aantrekkelijk was om te arresteren – we zaten mooi bij elkaar en zagen er heel rustig uit. Bovendien moesten ze toch aan iemand de kosten van de blitz-juridische procedure verhalen.

Nieuwe manier van onderdrukken van actie

Er was kort voordien namelijk een bliksemsnelle juridische procedure in gang gezet, met een eenzijdig verzoekschrift als resultaat om het terrein niet te betreden of te bezetten. Wij raakten hiervan pas op de hoogte op het moment van onze actie. Toen de politie onze persoonlijke bezittingen afnam, was een deurwaarder aanwezig die per persoon het bevelschrift bij onze persoonlijke bezittingen voegde.

Volgens dat document moet elke arrestant 265,90 euro betalen. Waar dit cijfer precies vandaan komt (misschien de kosten van de procedure) en in hoeverre dit betwistbaar is, wordt nog onderzocht.

In elk geval lijkt het me niet kloppen dat wij niet op de hoogte zijn gesteld van de procedure tot nadat we gearresteerd waren. Wel duidelijk is dat deze manier van heel snel onderdrukken van acties (en ook stakingen) sinds kort in ons land in voege is. Vakbonden en activisten onderzoeken volop hoe ze dit kunnen tegengaan.

Vervolg arrestatie

Het duurde lange tijd voor het busje, dat erg veel gelijkenissen met een sauna vertoonde, in beweging kwam. Via de voorruit kon ik zien dat we op het bedrijfsterrein bleven. Na weer enige tijd wachten mochten we één voor één uit het overbevolkte busje. Onze boeien werden afgeknipt, onze bezittingen werden afgenomen, we werden gefouilleerd, we kregen een nummer op onze arm geschreven met alcoholstift, onze handen werden opnieuw op de rug vastgebonden.

We waren dus telkens individueel omringd door agenten. Zij vertelden ons leugens, bijvoorbeeld dat sommigen gerechterlijk aangehouden waren (terwijl uiteindelijk iedereen administratief aangehouden was), dat we boetes van 10.000 of 20.000 euro zouden moeten betalen enzovoort. Agenten doen dit enerzijds uit onwetendheid en anderzijds om de moraal van arrestanten te breken, denk ik. Verder was er veel intimidatie, belachelijk maken, ronduit uitlachen, ...

Politie gaat boekje te buiten

Als activist krijg je in elk geval een beeld van de politie dat heel tegenstrijdig is met het beeld dat 'de gewone man/vrouw' van politie heeft. Ik ben opgegroeid met de slogan 'de politie is uw vriend', maar de politie is blijkbaar enkel de vriend van de burger zonder kritisch gedachtengoed (die ook geen criminele daden begaat).

Ik hoorde bij degenen die ervoor gekozen hadden hun identiteitskaart wel mee te nemen, en die hadden voorrang in de procedures. Diegenen zonder ID hielden zich nog minder aan de regels van de samenleving en werden dus meer getreiterd en lastiggevallen door agenten. Een meisje zonder ID kreeg later op het politiebureau bijvoorbeeld seksistische opmerkingen te verduren zoals: “Als je een meisje bent, moet je je wel ook zo kleden!” Er werd zelfs naar haar borsten gegrepen. Er werd bij de mensen zonder ID ook onomwonden met geweld gedreigd: “Ik ga je vingers breken.”

Van zowat iedereen van ons groepje hoorde ik dat ze net zoals ik waren belachelijk gemaakt, geïntimideerd, uitgelachen, paternalistisch behandeld, ... Het is niet omdat activisten regels breken, dat agenten zich zo hoeven te gedragen. Ik vraag me af in hoeverre deze tactiek 'officieel' is -) de grenzen zijn waarschijn lijk vaag.

Waarschijnlijk doen agenten het (ook) om onze moraal te breken, zodat we in de toekomst niet meer aan zulke acties zullen deelnemen en ons als brave burgers zullen gedragen. Maar ten eerste is het weinig moreel verantwoord, en ten tweede is het erg duidelijk dat het niet werkt. Ik ken geen enkele activist op het KlimaatActieKamp die ontmoedigd is na het bijwijlen erg twijfelachtige optreden van agenten. Agressief gedrag kan wél agressief gedrag teruggenereren. Gelukkig gebeurde dat tot nog toe niet of nauwelijks.

Einde van de aanhouding

We kwamen in een grotere en dus veel comfortabelere bus terecht. Per persoon of per twee personen werden we in een kooi opgesloten, nog steeds met onze handen aan onze rug gebonden. Het duurde alweer enige tijd voor de bus vertrok. Achteraf bleek dat we naar het politiekantoor van Antwerpen Luchtbal werden gevoerd.

Daar werden we opnieuw één voor één uit de bus gehaald en onze boeien werden opengeknipt. Na al die tijd deden mijn schouders behoorlijk pijn. Er zaten ook rode striemen op mijn polsen door de boeien. Een jongen van mijn groepje had medische verzorging nodig bij terugkeer op het kamp omdat zijn boeien te strak waren aangespannen.

Eigenlijk moesten we toen alleen nog maar een papier tekenen dat we in en uit het kantoor waren geweest en dat we onze persoonlijke spullen hadden teruggekregen... want toen waren we tot onze vreugde op vrije voeten. Een administratieve aanhouding mag tot 12 uur duren en ik had me mentaal op de volle 12 uur voorbereid. In totaal ben ik ongeveer vier uren vastgehouden.

Na een telefoontje kwamen héél gauw andere mensen van het KlimaatActieKamp ons aan het politiekantoor ophalen, met water, soep, boterhammen, felicitaties, een dankbaar gezicht.

Waarom meedoen aan zo'n actie?

Een directe actie kan héél veel aangenamer zijn als je van een grotere groep steun krijgt en als je je goed voorbereidt. Ook al krijg je van agenten te horen dat je die dag beter had gebarbecued dan je als een clown aan te stellen, dat je actie toch niets verandert, dat je gek bent,... Je hebt een groep om je heen van mensen die zoals jij overtuigd zijn van het onrecht en de mogelijkheid van een alternatief. Je bent niet de enige die bereid is gearresteerd te worden om de absurditeit van nieuwe kolenterminals vandaag aan te klagen en om investeringen in alternatieve energiebronnen te eisen. Door je overtuigingen en het bestaan van een grote groep mensen waarmee je de analyse en actiebereidheid deelt, ben je na een dagje 'je voor niets je aanstellen' erg blij.

Hoe zouden de agenten zich voelen, na een dagje intimideren van 'clowns'?