Tom25 mei 2009 – 15:17

De Nederlandse Katelijne Buitenweg is europerlementslid voor GroenLinks. Een auto heeft ze niet nodig, maar voor de reportage wil ze wel even doen alsof. We zien haar een telefoontje plegen met Diplomatic Sales, dat fikse kortingen regelt voor eurocraten die een wagen aanschaffen. Is dat niet wat gek, om op die manier europarlementariërs te bedienen, vraagt Katelijne. Een vertegenwoordiger met Vlaamse tongval meldt trots dat hij dit al achttien jaar doet, “en al die officiële wagens die voor het Europees parlement rondrijden, die Volvo's S80'ers, dat zijn allemaal wagens die ik geleverd heb”. Voor Volvo gaat het om 13 tot 20% korting, maar alle merken zijn in de aanbieding, sommige tot 25%. En ik die dacht dat een Europees verkozene meer dan genoeg verdiende om een auto te kunnen kopen... De vrije markt, hij blijft verbazen.

Dat die europarlementairen de autosector gunstig gezind zijn, kan Katelijne Buitenweg wel beamen. Voorstellen om de uitstoot van auto's strenger te beperken, worden geleidelijk afgezwakt omdat de industrie erover gaat mekkeren, want te duur. Gevolg: de constructeur die toch investeert in schonere wagens, ziet zijn investering niet renderen. Zijn concurrenten kunnen goedkopere wagens produceren. Die meer vervuilen.

Rijnlandmodel

We zien Günter Verheugen, vice-voorzitter van de Europees Commissie en commissaris voor Industrie- en Ondernemingsbeleid, uitleggen dat hij als Rijnlander voor het Rijnlandmodel is. Matiging van de vrije markt dus, en een overlegeconomie. “Dat overleg gaat zo ver dat hij geen enkele Europese maatregel durft te nemen zonder de goedkeuring van de industrie. Daartoe heeft hij de club cars 21 opgericht, waarin het autobeleid wordt voorgekookt. Zonder democratische controle” stelt de reportage.

Moet Europa de nieuwste veiligheidstechnieken verplichten in de nieuwe wagens, kwestie van iets te doen aan die 40.000 Europese verkeersdoden per jaar? Dé belangrijkste Europarlementariër op het gebied van verkeersveiligheid, de Fin Ari Vatanen, vindt van niet. Gaat het om kinderzitjes in de auto, dan leert hij ons dat het Europese niveau bij uitstek geplaatst is om veiligheidsnormen op te leggen. Maar gevraagd om 3000 doden per jaar te vermijden door de veiligheid van wagens te verhogen, moet hij erg lachen met het genoemde getal. Drieduizend? Wie heeft dat berekend, Greenpeace of zo? Ha ha ha!
Genoeg gelachen. Waarom niet? “We don't live in the Sovjet-Union...” luidt het dan. “De consument heeft recht op goedkope auto's.”

Malcolm Harbour, trotse houder van de titel “Business-friendly MEP 2006” en voormalig auto-ontwerper, vertelt met uitgestreken gezicht dat de industrie in cars 21 verneemt welke richting de wetgeving uitgaat, zodat ze zich kan voorbereiden. Dat hij 18 wagens te leen heeft gekregen, uitgenodigd werd op Grand Prix races en rijlessen kreeg van de sector, dient natuurlijk allemaal om goed op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in de sector.

Smoking gun

Zou het kunnen dat de vork anders aan de steel zit? Jos Dings, lobbyspecialist par excellence licht één en ander toe over het wetgevend werk: de uiteindelijke wetteksten zijn vergeven van de teksten die de Duitse autobouwers hebben rondgedragen via de ACEA - European Automobile Manufacturers' Association.

In de jaren '80 bedacht de autolobby een 'visie' waarmee de verantwoordelijkheid van de regelgeving wordt 'gerelativeerd': de 'integrated approach'. Die luidt als volgt: de veiligheid in het verkeer hangt niet alleen af van de wagen, maar ook van de wegeninfrastructuur en de bestuurder. Een erg praktische vondst voor eurocraten, want die twee laatste behoren niet tot de bevoegdheden van Europa. Moet het gezegd dat de verkeersministers van de lidstaten graag naar Europa verwijzen, wanneer het gaat om maatregelen voor veiligheid?

Helemaal leuk wordt het wanneer blijkt dat alle top-eurocraten datzelfde lesje opdreunen. Allemaal, tot en met commissaris Günter Verheugen. Tot slot wordt ook de Belgische Herman De Croo gevraagd naar de noodzaak om strengere veiligheidsnormen voor Europese wagens. "Wel," antwoordt de oude liberale krokodil, "je hebt natuurlijk de klassieke driepikkel: veiligheid hangt niet alleen af van de wagen, maar ook van de infrastructuur en de bestuurder."

De Slag om Brussel, VPRO 2009, 4 afleveringen
aflevering over de autolobby (2/4): http://player.omroep.nl/?aflID=9543386
aflevering over Champagnestreken (3/4): http://player.omroep.nl/?aflid=9557347
Volgende aflevering: maandagavond 1 juni 2009 op Nederland 2.