In Brussel zijn er naar schatting tussen de 15 000 en 20 000 lobbyisten die zich focussen op de Europese Unie. 2/3 van dat aantal heeft bedrijfsbelangen. Slechts 10% van de lobbygroepen werkt voor ngo's of vakbonden. Exacte cijfers kan je niet vinden omdat de regulering van lobbygroepen miniem is in de E.U.

Vroeger probeerden lobbyisten voornamelijk leden van de Europese Commissie te beïnvloeden omdat zij degenen zijn die nieuwe wetsvoorstellen op tafel leggen. De laatste jaren worden er ook pijlen gericht op europarlementariërs. Het parlement wint aan belang al kunnen parlementsleden zich nog steeds niet over alles uitspreken. Zo krijgen ze enkel adviesrecht als het over veiligheid of binnenlands- en buitenlandsbeleid gaat, het is de Raad van Europa die hierover definitief beslist.

Over andere domeinen zoals bijvoorbeeld onderwijs en milieu kunnen parlementariërs zich wel uitspreken. Zij keuren wetsvoorstellen van de commisie goed, of, af en kunnen wijzigingen aanbrengen. Hier wordt het interessant voor lobbyisten. Sinds kort wordt er in het parlement bijgehouden hoeveel lobbyisten een badge hebben en zo zittingen kunnen bijwonen. Tot nu toe staan er zo'n 4300 mensen op die lijst.

woorden van lobbyisten
Het parlement voert amendementen in, waarmee ze het oorspronkelijke voorstel van de commissie kunnen aanpassen. In het Europees Parlement gebeurt dat in grote mate, dus zijn er veel mogelijkheden voor lobbyisten. Het probleem is dat je niet kan achterhalen wie die amendementen heeft opgesteld. De parlementsleden kunnen makkelijk woord voor woord teksten van lobbygroepen overnemen.

Zo is er al onderzoek gevoerd naar de bewoordingen die je in amendementen terugvindt. Hieruit blijkt dat de European People's Party (EPP) in 29% van de gevallen rechtstreeks de woorden van lobbyisten overnam. EPP vormt de grootste fractie in het parlement en groepeert Christendemocratische partijen, zo behoort CD&V tot EPP. De Sociaal Democraten doen dit in 16% van de gevallen, terwijl de Groenen zich hier niet schuldig aan maken.

CO2
Avril Doyle is een Iers Europarlementslid (EPP). Zij werkte aan een voorstel om een beperking op te leggen voor de CO2-uitstoot van bedrijven. Tijdens die periode hield ze een logboek bij over het aantal lobbyisten dat haar contacteerde, in totaal waren dat er 186.

Ze zijn er in geslaagd haar originele voorstel af te zwakken. Eerst moesten bedrijven betalen voor emissierechten in de hoop dat ze dan minder zouden uitstoten, uiteindelijk werden er pakketen gratis rechten uitgedeeld. Omwille van de economische crisis produceren bedrijven momenteel minder en stoten ze minder CO2 uit. Op dit moment verkopen zij met groot profijt hun overtollige rechten aan andere bedrijven.

Doyle verspreidde nadien een lijst met namen van lobbyisten die haar contacteerden. Dat is een transparante manier van werken. Tot nu toe kunnen parlementsleden dit vrijblijvend doen maar ze worden er niet toe verplicht.

Belangenconflicten
In vergelijking met nationale parlementen heeft het Europees parlement zo goed als geen wetgeving in verband met belangenconflicten. Zolang een parlementslid open is over zijn nevenactiviteiten en vermeld wanneer er een belangenconflict zou kunnen optreden, is alles in orde. In hoeverre dat dit ook gedaan wordt, weet niemand.

In Nederland wordt dit helemaal anders aangepakt. Daar mogen parlementariërs een bijverdienste hebben, maar die mag niet meer dan 12 000 euro per jaar opbrengen. België is dan weer heel laks. Het grote voorbeeld is Jean-Luc Dehaene. Hij leidt de raad van bestuur van Dexia en wordt hier meer dan behoorlijk voor betaald. Volgens wat hij zelf vertelt tussen de 80 000 en 100 000 euro per jaar. Daarnaast zetelt hij nog in verschillende andere raden van bestuur.

Draaideuren
Bij de komende verkiezingen gaat het niet alleen om wie er zal zetelen in het parlement, maar ook om de mensen die eruit stappen. Zo zijn er na de verkiezingen in 2004 verschillende europarlementsleden lobbyist geworden. Een bekend voorbeeld is Pat Cox. Hij was van 2002 tot 2004 voorzitter van het Europees Parlement. Nu werkt hij voor APCO, een lobbybedrijf. Er wordt gefluisterd dat Cox kans maakt om opnieuw Europees Commissaris te worden. Wat gebeurt er dan met zijn nevenactiviteiten? Want naast zijn werk voor APCO, heeft Pat Cox twee eigen bedrijven en verschillende jobs als adviseur van bedrijven.

Ook hierover vind je weinig regels terug binnen de Europese Unie. In de V.S. is er bijvoorbeeld een verplichte afkoelperiode waarin afgetrede parlementsleden geen andere job mogen aannemen. Die periode telt 1 à 2 jaar. Een positief punt is dat europarlementariërs zich niet mogen laten sponsoren door bedrijven, in de V.S. kan dat wel.

Afhankelijkheid
Als parlementariërs zich over wetsvoorstellen moeten uitspreken of er aanpassingen aan willen maken, moeten ze zich natuurlijk goed informeren. Het probleem is dat de informatie die ze krijgen niet neutraal is. Lobbybedrijven hebben mensen in dienst die volledig op de hoogte zijn van bepaalde topics. Deze mensen bieden hun diensten maar al te graag aan.

Het parlement merkt dit en probeert daarom neutrale comités op te richten met onafhankelijke experts. Maar ook daar loopt het al eens fout. Zo werd er een onafhankelijk milieucomité opgericht, één van de experts was David Earnshaw, een bekend lobbyist. Earnshaw werkt voor Burson-Marstelle een van de grootste lobbybedrijven. Corporate Europe Observatory ontdekte dit en schreef een brief aan het parlement. Hierna verspreidde ze het verhaal in de pers. Het gevolg was dat Earnshaw moest opstappen.

Maak er een punt van
Corporate Europe Observatory vraagt het parlement om transparanter te werken zodat kiezers weten hoe wetten tot stand komen. Ze pleiten voor meer onafhankelijke studiegroepen. Voor de komende verkiezingen staat lobbywerk binnen de Europese Unie absoluut niet op de agenda, wil je er toch een punt van maken? Via de website www.electioncampaign.eu kan je europarlementariërs mailen en hen vragen een charter te ondertekenen waarin ze ondermeer beloven werk te maken van een transparante wetgeving over lobbywerk.