leogargouille13 januari 2009 – 12:20

Kwatongen beweren dat de andersglobaliseringsbeweging op sterven na dood is.
MESTRUM: (Met klem) “Dat is zeker niet zo, integendeel zelfs. Misschien is de andersglobaliseringsbeweging dood voor de media omdat er geen rellen meer zijn. De Battle of Seattle, waarmee het allemaal begon, was natuurlijk zeer spectaculair. Daarna waren er hevige protesten in Genoa en Göteborg. Nu zijn er geen grote rellen meer, dus is de andersglobaliseringsbeweging voor de media oninteressant en zelfs onbestaand.”

Is de beweging kerngezond en springlevend, zoals in de periode dat ze om de haverklap de voorpagina's van de kranten haalde?
MESTRUM: “Dé beweging mag je eigenlijk niet zeggen. Het blijft een beweging van bewegingen die blijft groeien. Er onstaan steeds nieuwe bewegingen, zodat je nu echt wel van een mondiale beweging kan spreken. Maar dat wil niet zeggen dat er geen enkel vuiltje aan de lucht is. Zeker in het kader van het Wereld Sociaal Forum en het Europees Sociaal Forum zijn er volgens mij ernstige problemen die te maken hebben met de kern van de beweging. De andersglobaliseringsbeweging gaat prat op haar verscheidenheid en ze is ook verscheiden, maar je mag niet nalaten om te zoeken naar convergenties, want anders kom je tot fragmentering en versplintering. En ik heb de indruk dat dat aan het gebeuren is.”

Wat zijn de verdiensten van de andersglobaliseringsbeweging?
MESTRUM: De grootste verdienste blijft die eerste slogan waarmee het allemaal begon: 'Een andere wereld is mogelijk”. Het geloof in verandering begint door te dringen tot in de kleinste hoeken van de wereld. Kijk maar naar Latijns-Amerika, het symbolische continent, in elk Mexicaans dorp is er wel een of ander verzet aan de gang. Organisaties zijn er zeer actief, er leeft iets.”

Maar dat heeft toch niet per se met de andersglobaliseringsbeweging te maken?
MESTRUM: “Jawel, de andersglobaliseringsbeweging heeft een dynamiek verspreid in Latijns-Amerika. Als daar vandaag zoveel progressieve regeringen aan de macht zijn, is dat mede te danken aan de andersglobaliseringsbeweging. Dan kan je natuurlijk wel zeggen dat het geen écht linkse regeringen zijn. Dat is waar, maar het besef dat een andere wereld mogelijk is, is zeker ingeslaan.”

Is die boodschap ook doorgedrongen in andere continenten?
MESTRUM: “Als je de dynamiek van Latijns-Amerika vergelijkt met die in Europa, moet je vaststellen dat het bij ons nog niet is doorgedrongen. Europa ontgoochelt mij. De linkerzijde is hopeloos verdeeld, en de sociale bewegingen zijn beperkt. In Afrika daarentegen begint er wel vanalles los te komen. Vroeger had je daar alleen maar ngo's en kerken naast de regeringen en partijen. Nu zijn er sociale bewegingen actief in de sloppenwijken en op het platteland. Dankzij de WSF in Bamako en in Nairobi hebben mensen nu contact met elkaar. Maar het grote probleem van Afrika blijft het gebrek aan middelen om zich te organiseren of om te reizen, laat staan om naar Belém te komen. De financiering moet dus weeral van het noorden komen en dat is nooit een goede zaak, want dat leidt altijd tot machtsrelaties en afhankelijkheidsrelaties.”

Hoever staat de andersglobaliseringsbeweging in Azië?
MESTRUM: “In heel veel Aziatische landen zoals Pakistan, Nepal, Indonesië en de Filipijnen zijn bewegingen actief en versterkt door het Wereld Sociaal Forum. In 2004 ging het WSF door in Mumbai, maar India was eigenlijk het land dat het WSF het minste nodig had, omdat daar al een lange traditie was van sociale bewegingen. Landen als China met misschien een of twee deelnemers blijven natuurlijk ondervertegenwoordigd.”

Hoe zit het met de landen van de vroegere Sovjetunie?
MESTRUM: “Dat is een moeilijke situatie, want enerzijds is er het gebrek aan geld en anderzijds kunnen mensen daar niet gewoon links zijn. Links wekt herinneringen op aan de oude regimes. Zij die komen hebben meestal liberale principes die niet bij het WSF passen, ofwel hebben ze een Stalinistische achtergrond. De bewegingen uit het Midden-Oosten doen het wel zeer goed. Palestina uiteraard, maar ook in Israël, Libanon, Irak, Syrië, Egypte en Turkije komt er vanalles op gang.”

Sommigen beweren dat de andersglobalisten goed zijn in kritieken formuleren, maar zelf nooit met alternatieven op de proppen komen.
MESTRUM (Reageert fel): “Die kritiek is totaal onterecht en daar ben ik heel radicaal in. Wij bieden honderden alternatieven. Kijk maar naar het boek dat Dirk Barrez ('Van eiland tot wereld, appèl voor een menselijke samenleving', red) onlangs uitbracht. Ik ben het misschien niet voor honderd procent eens met de inhoud, maar het staat wel boordevol alternatieven. Een voorstel van Attac voor het invoeren van de Tobintaks, voorstellen voor mondiale herverdeling of voor een andere ontwikkelingssamenwerking. Dat zijn heel serieuze alternatieven.”

Zijn die alternatieven haalbaar?
MESTRUM: “Natuurlijk zijn die haalbaar. Waarom zou het niet mogelijk zijn om morgen een Tobintaks in te voeren? Waarom zou je geen mondiale fiscaliteit in praktijk kunnen brengen? Waarom zou je banken en financiële diensten niet kunnen veranderen? Je hebt er de wil voor nodig om het te doen, en de juiste mensen aan de macht die het kunnen doen.”

Kan de andersglobaliseringsbeweging een allesomvattend sociaal model bedenken om het huidige neoliberaal model te vervangen?
MESTRUM: “Als er iets is dat andersmondialisten niet willen, is het wel een nieuw kant en klaar systeem om het oude te vervangen. We hebben nood aan mensen die bereid zijn om naar ons te luisteren, want blijven volhouden dat we geen alternatieven naar voor schuiven, heeft ook met macht te maken.”

Kunnen sociale bewegingen die alternatieven van onderuit realiseren?
MESTRUM: “Alternatieven realiseren is een kwestie van macht. Wat de andersglobaliseringsbeweging doet, is die machtsrelaties ombuigen en een tegenmacht opbouwen. Dat begint in Latijns-Amerika, waar heel wat progressieve regeringen aan de macht gekomen zijn, aardig te lukken. Of dat ook goed zal aflopen is nog een andere vraag.”

Indymedia is samen met de andersglobaliseringsbeweging ontstaan tijdens de protesten in Seattle. Denkt u dat media-activisme en burgerjournalistiek het medialandschap verbeterd hebben?
MESTRUM: “Absoluut. Voor nieuws uit Latijns-Amerika baseer ik mij hoofdzakelijk op alternatieve media. Als je wil weten wat er gaande is in Bolivië of in Ecuador kan je bijna niet anders, want mainstream media spreken er niet over. Wel moet je in het alternatieve medialandschap op je hoede zijn, want niet alle bronnen zijn even betrouwbaar. Niet omdat ze ideologisch zijn, dat zijn mainstream media immers ook, maar omdat de informatie die ze verstrekken onjuist is. De berichten van Indymedia.be kan ik wel gebruiken, omdat daar serieuze mensen aan meewerken. Maar om terug te keren op je vraag: voor iedereen die een beetje bezig is met politiek, betekent alternatieve media een grote verbetering.”

Maakt het internettijdperk het WSF op een fysieke plek niet overbodig? Kunnen we niet gewoon afspreken in cyberspace?
MESTRUM: “Die fysieke ruimte om bijeen te komen heb je nodig, want het is ontzettend moeilijk om mensen van over de hele wereld samen te brengen en om elkaar te begrijpen. Een persoonlijke ontmoeting is veel intenser dan afspraak op het internet. Maar met de netwerken die je vormt tijdens het forum, kan je daarna verder op het internet. Het ene sluit het andere niet uit.”

Daarnet insinueerde u dat het WSF ook problemen heeft. Er is te weinig eensgezindheid.
MESTRUM: “Ik denk dat de beweging voor een kritiek moment staat. Als ze zich nu niet vernieuwt, wordt het forum irrelevant vrees is. Er zijn twee uitersten met aan de ene kant de radicale antikapitalisten en aan de andere kant de reformisten. Daartussen zitten de groepen die zich nooit politiek zullen identificeren, zoals de mensenrechtenorganisaties. zowel de radicale antikapitalisten als de soms softe reformisten dreigen af te haken omdat ‘de anderen’ té radikaal c.q té soft zijn. Dat moeten we zien te vermijden door de standpunten dichter bij elkaar te brengen. Eensgezindhid hoeft niet, wel een minimum aan overeenstemming om samen actie te kunnen voeren. Anders zijn we verloren.”

Is die verscheidenheid niet juist de sterkte van de andersglobaliseringsbeweging?
MESTRUM: “Die verscheidenheid is wel mooi, maar als er niets mee gebeurt, leidt ze tot fragmentering. Er moeten dringend pogingen gedaan worden om convergentie te bereiken. Maar de Brazilianen, die nog steeds overwicht hebben in de beweging, zijn zeer gehecht aan het principe van zelforganisatie, terwijl ik denk dat er meer moet gemodereerd worden en dat we de thema's waarmee we werken per forum moeten afbakenen. We zitten in een zware systeemcrisis en economische, ecologische en sociale toestand van de wereld blijft achteruit gaan. We moeten dus daarop reageren.”

Het WSF 2009 zal doorgaan in Belém, aan de oever van de machtige Amazonerivier. Wordt dit een speciale editie?
MESTRUM: “Het wordt een Amazoneforum. De eerste dag zal volledig gewijd zijn aan de negen landen waarover het Amazonewoud zich uitstrekt. Uiteraard zullen die dag het milieu en de rechten van inheemse volkeren speciale aandacht krijgen en zullen er protesten zijn tegen oliemultinationals die het regenwoud bedreigen. Maar ook het verband tussen het globale en het lokale zal men leggen. Op de dag die in teken staat van het Amazonewoud zullen inheemse volkeren en boeren over de hele wereld actie voeren en zullen wereldwijd evenementen doorgaan om een signaal te geven dat niet iedereen in Belém kan zijn, maar dat we wel allemaal deel uitmaken van diezelfde beweging.”

De verslaggeving over Wereld Sociaal Forum 2009 kan er enkel komen met uw steun!