Jan Hertogen31 oktober 2008 – 01:26

Maar wat is dat Itinera-instituut eigenlijk? Volgens henzelf een denk- en doetank ter verdediging van fundamentele hervormingen voor verbeterde economische groei en duurzame sociale bescherming voor iedereen en in het bijzonder voor de jongere generaties…Itinera Instituut is onafhankelijk van elke agenda over staatsstructuur en mikt op alle relevante beleidsniveau’s: internationaal, Europees, nationaal en regionaal met de ambitie om de eigen beleidsdoelstellingen te promoten als een actieve doe-tank. En de publieke dienstverlening is hierin een voor de handliggend objectief.

Marc De Vos, directeur van het Itinera-instituut verwees naar de vaststelling dat momenteel in Vlaanderen méér personen werken voor de publieke dienstverlening dan in Wallonië. Het hoge aandeel belastingen staat evenwel niet in verhouding tot de volgens Itinera middelmatige publieke dienstverlening die wel tot een hoog aantal tewerkgestelden geleid heeft in de publieke diensten. De vooral kwalitatieve analyse van Jean Hindriks was goed gedocumenteerd, genuanceerd en concreet. Een interessante basis om verder na te gaan of de vele OESO en andere onderzoeksgegevens ook overeenkomen met de ambtelijke gegevens zoals ze zelf op het Belgische niveau zijn vast te stellen. En of de soep zo warm is als ze gegeten wordt. Of de vakbonden een boodschap hebben aan dit soort van statements is maar de vraag. Naast het VSOA was geen enkele andere vakbondsvertegenwoordiger bij de 203 ingeschreven.

Het boek van Jean Hendriks werd op de conferentie in het Nederlands en het Frans gratis ter beschikking gesteld. Ook de conferentie was gratis, een unicum in dit soort van burgerlijke, academische of politieke verzamelingen waar de toegangsprijs dikwijls al het debat en een een goed aantal mensen bij voorbaat uitsluit. Het boek kan, aangevraagd worden op http://www.itinera.be of gedownload worden in het Nederlands of Frans langs: http://www.itinerainstitute.org/nl/bibliotheek/itinera-publicaties-prese... een samenvatting langs http://www.itinerainstitute.org/nl/bibliotheek/itinera-publicaties-prese...

En wat had Jacques Attali te vertelen. Voor een echt verslag verwijzen we naar Tegenbos, Broeckmeyer, Mouton en andere gevestigde journalisten die ingeschreven hadden voor de conferentie. Wij hebben vooral onthouden dat Jacques Attali:

- de huidige crisis ondermeer ziet als een transfert van de schulden van de privé eigenaars (de burgerij) naar de onderste bevolkingslagen die langs het krediet de afbouw van de publieke dienstverlening heeft moeten compenseren.
- de markt en de democratie twee delen zijn van de kapitalistische samenleving die in evenwicht moeten zijn. De markt heeft, met alle middelen haar eigen, beslag gelegd op een goed deel van de overheidstaken en deze voor eigen gewin afgebouwd en zo de samenleving haar stabiliteit ontnomen. Omgekeerd kom je tot ‘totalitarisme’ als de democratie zich te veel met de markt bemoeit. En China dan. Jawel, zegt Attali, niemand beseft met welke snelheid China naar een evenwicht met de ‘democratie’ evolueert .
- Maar de slinger van de deregulering, privatisering, vermarkting is te fel doorgeslagen en heeft de publieke diensten en de soevereiniteit van de staat te zeer aangetast omwille van de globalisering en het agenda van de private economische machtscentra. Wat nu moet gebeuren is een herstel van de openbare en publieke dienst op het vlak van een soevereine overheid die de staat en de burger beschermt, het volledig in eigen beheer nemen, zonder privatisering of markt van het onderwijs en de gezondheidszorg, en de uitbreiding van de publieke dienstverlening tot de huisvesting, dat meer en meer belangrijk zal worden. Wat moeten we ons daar bij voorstellen: een ‘genationaliseerde’ huisvestingssector, goedkoop wonen voor iedereen, geen speculatie op woongericht vastgoed, de staat die, zoals het gezondheidsbudget, de volledige woningmarkt beheert?

Om de grenzen af te tasten en in te vullen van wat de taak is van de overheid moet zijn kwam dit toch enigszins verrassend over. Weg met de privatisering van onderwijs en gezondheidszorg, geen winst in de zorg. Zijn pleidooi ging verder voor een efficiënte overheid, die met minder centen méér kan doen en die uiteindelijk maar zichzelf zal omvormen als ze effectief minder centen krijgen. Als voorbeeld werd door Attali verwezen naar Canada waar er eerst vier ministers van Openbare Dienst ontslag kregen omdat zij hun agenda niet konden doordrukken voor de vijfde wel zogezegd orde op zaken kreeg.

Zien wat Itinera verder politiek zal voorstellen voor ambtelijke hervorming, zonder aan politiek te doen natuurlijk. De ongegeneerde ode van Attali aan de publieke dienstverlening in onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting was niet bij iedereen een onverdeeld sukses. Een van de volgende conferentie van het Itenera-instituut zal gaan over de gezondheidszorg. Zien of er dan wat meer syndicale interesse is.

Jan Hertogen, socioloog