leogargouille18 april 2008 – 10:21

Nog voor dageraad –klokslag zes uur dertig– sloegen zo’n vijfentwintig activisten toe in de Gentse haven. In geen tijd klommen ze over de ingangspoort van Cargill waaraan ze zich vast ketenden, terwijl anderen spandoeken uitrolden om hun aanklacht kenbaar te maken. De blokkade van de actiegroep Agrocrisis kwam totaal onverwacht.

Agrocrisis is een gelegenheidsgroep van actievoerders uit België, Nederland, Spanje, Duitsland en Finland die Cargill als een van de grootste spelers op de sojamarkt verantwoordelijk stelt voor schendingen van de mensenrechten in het Zuiden. “In landen als Paraguay, Brazilië en Argentinië wordt massaal soja verbouwd vooral voor veevoeders en agrobrandstoffen. Mensen worden door de politie met geweld van hun land verdreven om plaats te maken voor sojaplantages. Soms worden zelfs paramilitairen ingezet tegen de boeren,” zegt An Mayens, de woordvoerster van Agrocrisis.

Milieuschade voor vleesproductie

“Daarnaast wordt de leefsituatie van rurale gemeenschappen in de nabijheid van sojaplantages onmogelijk gemaakt door overmatig gebruik van bestrijdingsmiddelen. Om al die redenen trekken steeds meer boeren naar de grootsteden. In Paraguay alleen ruilen jaarlijks 90.000 mensen het platteland voor de stad. Deze tendens zal in de toekomst alleen maar toenemen als de vraag vanuit Europa blijft stijgen.”

Een deel van die soja wordt door Cargill in Gent verwerkt tot krachtvoer voor onze veestapel. En zo heeft het leed van de kleine boer in Paraguay alles te maken met dat lapje steak op ons bord. “Voor één kilo vlees heb je al gauw zeven kilo graangewassen nodig. Als wij minder vlees zouden consumeren, zou Zuid-Amerika minder onder druk staan om soja te produceren. Wij willen mensen een aanzet geven tot consuminderen.”

Solidariteit met de kleine boer uit het Zuiden

Een tiental silowagens met sojaschroot konden door de blokkade het terrein van Cargill niet op. Maar de vrachtwagenbestuurders hadden begrip voor de argumenten van de activisten van wie ze een kop ‘eerlijke’ koffie aangeboden kregen.

De datum van de actie werd niet toevallig op 17 april gekozen. “Het is de internationale actiedag van Via Campesina (een mondiaal netwerk van organisaties van kwetsbare boeren). In 1996 werden op die dag negentien landloze boeren vermoord tijdens een landbezetting in Brazilië.” Simultaan met de blokkade van Cargill in Gent werden er wereldwijd een zestigtal acties gevoerd.

“Dit is een solidariteitsactie met de boeren van Zuid-Amerika,” zegt Steven. Hij draagt een strohoed en een groen sjaaltje, zoals de campesinos in Paraguay waarmee hij sympathiseert. Met een fietsslot rond zijn hals heeft hij zich vastgemaakt aan de ingangspoort van Cargill. “We zijn blij dat onze pers ingegaan is op de oproep, maar het veel belangrijker dat de beelden terecht komen bij de organisaties van boeren in het Zuiden. Zodat ze zien dat ze er niet alleen voor staan.”

De groene schijn ophouden

Actiegroep Agrocrisis waarschuwt ook voor de Ronde Tafel Conferentie over Verantwoorde Soja (RTRS) die op 23 en 24 april plaatsvindt in Buenos Aires. Deze conferentie kwam in 2004 tot stand in samenwerking met het WWF. De bedoeling is de productie van soja te promoten die sociaal rechtvaardig en milieuverantwoord is. Maar volgens An Mayens gaat het om pure greenwash: “Die soja is net zo goed genetisch gemanipuleerde en wordt eveneens met bestrijdingsmiddelen besproeid. En daarna moet ze nog eens de wereld rond getransporteerd worden. Daar is niets duurzaam aan. Dankzij de labeling door WWF wordt het imago van multinationals als Cargill opgesmukt en worden critici de mond gesnoerd.”

Biobrandstoffen: voedsel voor het aandrijven van motoren

Nieuwe groeimogelijkheden in de energiesector laat Cargill niet liggen. De agrogigant opende onlangs een nieuwe biodieselfabriek en investeert momenteel in een raffinaderij voor koolzaad in de Gentse haven. Hiermee speelt de multinational handig in op de Europese richtlijn die bepaalt dat tien procent van alle transportbrandstoffen in Europa tegen 2020 biobrandstoffen moeten zijn. Door dit soort maatregelingen komen voedselgewassen in rechtstreekse concurrentie met energiegewassen te staan, wat meteen een van de oorzaken is voor de stijgende voedselprijzen en de daarmee gepaard gaande voedselrellen die wereldwijd uitbreken.

De druk op de EU om de doelstellingen rond biobrandstoffen te herzien wordt steeds groter. Zelfs premier Leterme sprak er zich onlangs bezorgd over uit tegen EU-commissievoorzitter Barroso. Leterme verklaarde dat hij zich als Vlaams minister van Landbouw reeds ethische vragen stelde bij het gebruik van voedsel voor het aandrijven van motoren.

Ghent Bio-Energy Valley

Toch draait de motor van de bio-energie nu al op volle toeren. Reeds in juni 2005 ging Ghent Bio-Engergy Valley van start. Dat is een ambitieus initiatief dat Gent op de kaart wil zetten als een tophaven voor productie, distributie en opslag van bio-energie. In dat samenwerkingsverband zitten ook de Universiteit van Gent, de Haven van Gent, de stad Gent, naast gespecialiseerde industriële bedrijven, waaronder Cargill.

Voor wie het lijkt alsof Agrocrisis net zo goed een ander doelwit had kunnen kiezen op de werelddag van de boerenstrijd, benadrukt An Mayens toch nog eens het gewicht van Cargill in agroschaal: “Cargill is het grootste niet beursgenoteerde privé-bedrijf. Dat houdt in dat het zich niet moeten verantwoorden tegenover aandeelhouders en geen jaarverslagen publiek moet maken. Zo kunnen ze heel veel verbergen. Binnen de agrosector is het bedrijf zeer machtig en wereldwijd is het de grootste graanhandelaar.”

De directie van Cargill was bereid in gesprek te gaan met twee vertegenwoordigers van Agrocrisis, maar wel weg van de camera’s. Van een onderhoud achter gesloten deuren wilden de activisten echter niets weten. “Wij hebben niks te verbergen,” klonk het. “Iedereen moet kunnen horen wat Cargill te zeggen heeft, anders hoeft het niet.”

Om 17u30 –na exact 11 uur– werd de blokkade uiteindelijk opgeheven. De silowagens waren reeds van de baan en de activisten hadden hun punt gemaakt. Net zoals zovele andere activisten, landloze boeren en kleine boeren op zestig andere plekken verspreid over de hele wereld.