[Opinie] Desinvesteer uit olie, gas en mijnbouw in Birma

Mathias Bienstman28 september 2007 – 14:19

Ook financiële instellingen actief in België kunnen verantwoordelijkheid opnemen. De olie, gas en mijnbouwsector is van levensbelang voor de militaire dictatuur in Birma. Terwijl de junta de brandstofprijzen voor de gewone Birmezen verdubbelde, kan ze haar repressief bewind financieren door de stijgende exportinkomsten onder andere uit olie en gas. Voor de exploitatie van die bodemrijkdommen rekent ze op investeringen van buitenlandse ondernemingen. Netwerk Vlaanderen vzw roept bankgroepen op niet te investeren in de olie-, gas- en mijnbouwsector in Birma, zolang de militaire dictatuur er haar brutaal bewind verder zet.

Olie, gas en mijnbouw in Birma

In 1990 won de partij NLD van Nobelprijs winnares Aung San Suu Kyi met meer dan 80 procent van de stemmen de verkiezingen. De democraten werden brutaal aan de kant geschoven door een nieuwe generatie militairen. Sindsdien is de belangrijkste inkomstenbron voor het dictatoriale bewind de uitvoer van olie, gas en andere grondstoffen. In het fiscaal jaar 2006-2007 bedroegen de totale olie-inkomsten 4 miljard dollar.

In 1992 ging de militaire junta in zee met een consortium onder leiding van het Franse Total, voor de exploitatie van het Yadana gasveld. Het gas wordt naar Thailand uitgevoerd en voorziet de machthebbers van naar schatting 300 tot 450 miljoen dollar extra inkomsten per jaar. Bij de aanleg van de pijplijn en de omliggende infrastructuur, vonden zware mensenrechtenschendingen plaats.

Op dit moment staat een nog groter gasproject op stapel. Een joint venture tussen de militaire junta en een consortium onder leiding van Daewoo International wil het Shwe gasveld ontwikkelen. Petrochina tekende in december 2005 een overeenkomst met de militaire machthebbers, om het gas aan te kopen en naar China te transporteren. Het Shwe-gas zal de Birmese overheid van meer dan 800 miljoen dollar extra inkomsten voorzien.

Andere beursgenoteerde ondernemingen die belangrijke posities aanhouden in de olie-, gas- en mijnbouwsector in Birma zijn: Petronas, Unocal, Mitsui, Nippon Oil en Ivanhoe Mines.

Investeren in olie, gas en mijnbouw in Birma
Ondanks het belang van de grondstoffen inkomsten voor het dictatoriale bewind in Birma, hebben buitenlandse investeerders die sectoren nooit links laten liggen. Hoewel bepaalde landen economische sancties tegen de Birmese junta verhinderen, kunnen internationale ondernemingen ook zelf keuzes maken. Heel wat bedrijven beantwoordden de oproep van de democratische oppositie van San Suu Kyi om zich terug te trekken uit Birma. Enkele deden dat niet, en konden blijvend rekenen op ruggesteun van internationale bankgroepen. In november 2005 maakte Netwerk Vlaanderen in haar rapport Waar ligt de grens bekend dat Belgische bankgroepen onder andere investeren in Total, Petronas, Mitsui, en Nippon Oil.

Recent onderzoek toont aan dat de olie, gas en mijnbouwsector in Birma nog steeds niet gemeden worden. Zo investeren ABN AMRO, AXA, Citigroup, Deutsche Bank, Dexia, Fortis, ING en KBC samen voor meer dan 560 miljoen US dollar in het Chinese olieconcern PetroChina, dat een belangrijke rol speelt in het Shwe gasveld. De Franse oliegigant Total kan van diezelfde bankgroepen op meer dan 4.8 miljard US dollar rekenen.

Investeringen in PetroChina en Total (zowel investeringen voor eigen portefeuille als investeringen voor de klant)

Oproep tot desinvestering

Volgens Netwerk Vlaanderen kunnen internationale bankgroepen in de huidige crisis een belangrijk signaal geven. Door niet te investeren in de sectoren die het Birmese regime van aanzienlijke inkomsten voorzien, wordt afstand genomen van het bloedige bewind in Birma, en wordt de ethische dimensie van investeringsbeslissingen serieus genomen.

Mathias Bienstman
mathias@netwerk-vlaanderen.be
meer informatie: www.netwerkvlaanderen.be