Joost Bonte, coördinator Vlaams Overleg Straathoekwerk06 november 2006 – 14:16

Mijn zoektocht naar het juiste (ant) woord!

Naar aanleiding van een vonnis van de 19de kamer van de correctionele rechtbank te Dendermonde wordt de straathoekwerker in Lokeren ontslagen.

Het relaas

In november 2005 wordt de Lokerse straathoekwerker teruggeroepen uit Amsterdam waar hij op studiereis is. De aanleiding is dat er een aantal auto’s in brand gestoken zijn in navolging van de onlusten in de Parijse banlieu’s. Men verwacht dat de straathoekwerker mee de gemoederen helpt bedaren. Ik beweer niet dat er een causaal verband is tussen zijn terugkomst en het feit dat er zich geen verdere incidenten meer afspelen maar dit is een vaststelling. De politie voert een grondig onderzoek, arresteert 11 jongeren waarna er 2 in hechtenis blijven. Tegen hen wordt een diepgaand juridisch onderzoek gevoerd, ze worden veroordeeld en niemand tekent beroep aan.
De zonechef van de lokale politie grijpt het vonnis aan om zijn ergernis te uiten over het functioneren van de straathoekwerker. Met name het feit dat de dienstdoende rechter verwijst naar een sociaal verslag van en een begeleidingstaak door de straathoekwerker zitten hem hoog. Zijn verhaal wordt opgenomen en gevolgd door het College van Burgemeester en Schepenen met het ontslag tot gevolg. Later kom ik terug op de gehanteerde argumenten.

De Straathoekwerker

Tijdens hun voorhechtenis vragen de jongeren via de sociale dienst van de gevangenis of de straathoekwerker met hen contact kan opnemen. Gezien het feit hij hen beiden kent en met hen een werkrelatie heeft gaat hij hier – volledig conform de methodiek en gebaseerd op ervaringen uit het verleden – op in.
Bij hun vrijlating wordt er contact onderhouden en begeleidt de straathoekwerker beide jongeren zowel in het bieden van een luisterend oor, het helpen richting geven aan de zingeving in hun leven als in hun zoektocht naar werk en reïntegratie in de maatschappij.
Op verzoek van hun advocaten vragen de jongeren of de straathoekwerker een sociaal verslag kan opstellen. Hij maakt, zoals het een sociaal werker in functie betaamt dit verslag op, laat het nalezen door de ankerpuntcoördinator van het straathoekwerk en overhandigt het via zijn gasten aan hun advocaten die het aanwenden in hun pleidooien. Kortom hij oefent zijn taken uit conform zijn functie.

De motieven tot ontslag

Via het diensthoofd van de Lokerse preventiedienst worden de 3 motieven tot ontslag meegedeeld:

1. Het opmaken en versturen van een sociaal verslag met een briefhoofd van de Stad Lokeren zonder dit voor te leggen aan zijn diensthoofd.
2. Het ingaan tegen een beleidslijn van de Stad in het hoofd bieden aan criminaliteit en overlast
3. Het beïnvloeden van een rechter in het opstellen van zijn vonnis en het bepalen van de strafmaat

De tegenargumenten

Hiervoor werd niet alleen beroep gedaan op de eigen expertise maar werden ook heel wat experten geconsulteerd.

Wat het eerste argument betreft kan iedereen zich vinden in de vaststelling dat er misschien melding moest gemaakt worden van het opmaken en doorspelen van een sociaal verslag waarvan dan acte kan genomen worden. Tevens is er een uitgesproken unanimiteit dat de inhoud van het sociaal verslag niet kenbaar mag gemaakt worden aan een hiërarchische overste omdat dit strijdig is met het Strafwetboek art. 458 aangaande het beroepsgeheim. Want strikt genomen wordt die informatie dan ook publiek: het diensthoofd moet dan melden aan de Schepen, die aan het College, zij aan de gemeenteraad en die op hun beurt aan de bevolking. Voor alle geconsulteerde experten doet het er dan ook niet toe of dit verslag al of niet geschreven is op een document met een officieel briefhoofd van de stad Lokeren.
De straathoekwerker heeft, zoals het de gewoonte is, het verslag doorgespeeld aan de ankerpuntcoördinator teneinde het te corrigeren en te controleren.

Omtrent het tweede motief tot ontslag waren de meningen ook eenduidig en eensluidend. Het beleid van een stad kan van die aard zijn dat men al of niet gelooft in de meerwaarde die het sociaal werk in het algemeen en het straathoekwerk in het bijzonder biedt in het realiseren van een veilige samenleving en dan organiseert men al of niet straathoekwerk. Als men er voor kiest dan moet het ook in zijn uitvoering gerespecteerd worden m.a.w. men kan er intern geen andere invulling aan geven dan die voorgesteld en –geschreven door de methodiek. Het is ten andere ook zo dat de Stad Lokeren een convenant ondertekend heeft met VOS waarin al de punten die kwalitatief straathoekwerk moeten garanderen gestipuleerd staan.
Los van dit concrete en duidelijke standpunt wordt er ook gesteld dat de meerwaarde van een preventief en curatief aanbod, i.c. straathoekwerk, het spectrum van een veiligheidsbeleid maximaliseert op korte maar zeker op lange termijn. Het zoeken en vinden van aansluiting bij de restgroepen in de maatschappij op een actieve, positieve, integrale en structurele manier - het wezenlijke doel van het straathoekwerk - wordt wetenschappelijk, vanuit psychologisch en sociologisch oogpunt gezien als de absolute meerwaarde van de werkvorm en een bijkomende garantie op een veilige en leefbare samenleving.

Wat het derde motief betreft lagen de meningen tussen ongeloof en uitgesproken ergernis. Op zich maakt iedereen de vaststelling dat het er in wezen op neerkomt dat de zonechef en het CBS zich niet kunnen vinden en niet neerleggen bij de uitgesproken strafmaat en dan maar zelf rechter spelen door iemand te ontslaan. Ik bespaar u hierbij de uitleg over de scheiding der machten maar wil enkel benadrukken dat het vonnis opgemaakt werd door een college van drie rechters en dat het openbaar ministerie tegen het vonnis geen beroep aangetekend heeft. De maatschappij vindt dus dat de straf gerechtvaardigd en afdoend is en reikt tevens reïntegratiedoelstellingen aan want die jongeren kunnen niet eeuwig gestraft blijven. Zij vinden allen dat, als er al een reactie moet komen, ze zeker nooit tegen de straathoekwerker kan gericht zijn.

Besluit

Het begrip was me niet bekend maar iedereen die hieromtrent geconsulteerd werd had het over een ‘willekeurig ontslag’: een straathoekwerker wordt ontslagen - enkel en alleen - omwille van het feit dat hij zijn job correct en gemotiveerd uitvoert.

Joost Bonte, coördinator Vlaams Overleg Straathoekwerk

Download:

Mijn zoektocht naar het juiste.doc