christophe23 oktober 2008 – 16:07

De vrijemeningsuiting moet totaal zijn, behalve als men meningen uit om schadelijke effecten te veroorzaken. Daar ligt volgens Edouard Delruelle, de Franstalige directeur van het Centrum voor Gelijke Kansen de grens van het recht op vrijemeningsuiting. “Taal heeft immers twee dimensies. Taal kan beschrijvend zijn. Maar taal kan ook actie zijn. Je kan iets onderbreken, je kan ook paniek creëren. Er zijn situaties waarin woorden daden worden die kunnen leiden tot haat. Op dat moment moet de overheid ingrijpen.”

Auteur en fysicus Jean Bricmont is het daar niet mee eens. “Er is een verschil tussen recht en moraal. Je kan het gedrag van een man of vrouw binnen een relatie moreel verwerpelijk vinden, maar daarom moet je nog geen wetten uitvinden om dat te regelen. De vrijemeningsuiting verdedigen, betekent ook verwerpelijke meningen verdedigen. Anders doe je niet anders dan Hitler en de inquisitie, die hadden er ook geen probleem mee om meningen te verdedigen waar ze zelf min of meer achter stonden.” Toch vindt ook Bricmont dat de grens bij een schadelijk effect moet liggen. “Maar dat effect moet dan wel direct zijn. Als een overvaller een revolver tegen je hoofd zet en iemand anders roept: schiet, dan hebben die woorden een direct effect. Maar als je rekening moet houden met alle mogelijke gevolgen, dan krijg je een wetgeving die veel te arbritair is. Die Finse jongen die een tijd geleden al die mensen neerknalde, zei dat hij beïnvloed was door Nietzsche. Moet je daarom het volledig werk van Nietzsche verbieden?”

Volgens Bricmont worden de bestaande wetten ook zeer arbritair toegepast. “Als je zegt dat joden kweken als ratten, vlieg je de gevangenis in. Als de bekende schrijfster Oriana Fallaci in een boek schrijft dat moslims kweken als ratten, wordt ze de hemel in geprezen.” Tenslotte is er ook een probleem van efficiëntie, betoogt Bricmont. “Mensen als Garaudy en Faurisson zijn alleen bekend omdat ze vervolgd werden. Alles wat je verbiedt, is trouwens met twee klikken op het internet te vinden.”

En als Edouard Delruelle een onderscheid maakt tussen woorden en daden, wat doet hij dan met de negationismewet die de ontkenning van de holocaust verbiedt. “De wet vraagt niet dat een rechter zich uitspreekt over het leugenachtige karakter van de holocaustontkenning, maar wel over de daad die mogelijk schadelijke effecten kan creëren, namelijk antisemitisme.”

Het Festival van de Vrijheid (een organisatie van Bruxelles Laïque) loopt nog tot zondag. Er zijn tientallen films, debatten en concerten. Alle informatie op www.festivalvandevrijheid.be.