PvL02 maart 2006 – 01:00

Op maandag 13 februari gaf Guido Van Liefferinge, voormalig uitgever van bladen als Dag Allemaal en Joepie, met het boek zijn herinneringen prijs over het wel en vooral het wee in de wereld van de grote media. Naast een uitgebreide bloemlezing over inmenging in de redactionele onafhankelijkheid en afrekeningen in de mediasector, gaf hij daarbij een meer ernstige boodschap mee: ‘de concentratie in de media is dermate groot dat ze hun democratische functie niet langer vervullen. De onderlinge verwevenheid van dagbladen, magazines en televisie (crossmediale verstrengeling), maakt het geheel tot een onontwarbaar kluwen. De grote eigenaars respecteren steeds minder de onafhankelijkheid van de redacties.’

Pol Deltour, de secretaris van de Journalistenbond (VVJ-Vlaamse Vereniging van Journalisten) leidde het boek in: ‘’Als ik hier zit, is het omdat ik meen dat Van Liefferinge een boek geschreven heeft dat relevant is voor de media in het algemeen en voor de nieuwssector en journalisten in het bijzonder. (. . .) Wat mij interesseert is welke lering we als journalisten, als journalistenbond, als nieuwssector kunnen trekken uit het getuigenis dat nu op tafel ligt.’’

Vooraf had Pol Deltour nog uitdrukkelijk afstand genomen van andere aspecten van het boek, zoals afrekeningen of persoonlijke vereffeningen van de auteur. In een radio-interview met de VRT maakte hij gewag van voorbeelden uit het VTM nieuws over crossmediale verstrengeling.

Stef Wauters, hoofdredacteur van het VTM-nieuws, reageerde de dag erop. In een interview met De Standaard (15 februari) voelde hij zich ‘geschoffeerd’, en sprak van een vertrouwensbreuk tussen de journalistenbond en de redactie van VTM.

Op zaterdag van die week hield de journalistenbond zijn jaarlijkse algemene vergadering. De VTM-delegatie liet daar uitdrukkelijk weten dat ze haar eigen standpunt heeft en dat Stef Wauters voor eigen rekening gesproken had.
Er blijkt geen sprake van te zijn dat de VTM-journalisten hun lidmaatschap van de journalistenbond willen opzeggen, zoals het artikel in De Standaard suggereerde.

In de open brief van de VTM-journalisten (De Journalist 27 februari 2006) klinkt het: ‘’De inleiding getuigt van een bekommernis voor een onafhankelijke journalistiek maar ook van enige ondoordachtheid. Het voorbeeld over de onderhevigheid aan de harde wetten van concurrentie en bedrijfseconomische concurrentie, maar vooral de verwoording in het radio-interview, was niet vleiend voor de nieuwsredactie en individuele journalisten van de zender.’’

Eigenaars

Op de algemene vergadering van de journalistenbond bleek dat het echte debat, door het boek van Van Liefferinge nog maar eens op de agenda gezet, gaat over de grote concentratie van eigendom in de media. En over de invloed die daardoor uitgeoefend word op de redacties, en dus op de keuze van het nieuws dat we voorgeschoteld krijgen.

Crossmediale verstrengeling en redactiestatuut zijn daarbij de sleutelwoorden. Crossmediale verstrengeling verwijst naar de verwevenheid waarbij dezelfde eigenaren dagbladen, magazines en televisiezenders onder hun vleugels hebben. Soms direct als eigenaar, soms via afspraken of samenwerkingsakkoorden.

Auteur Van Liefferinge pleit voor effectieve redactiestatuten als bescherming tegen de inmenging van de media-eigenaren. Dat daarbij het redactiestatuut van De Tijd ter sprake kwam was onvermijdelijk. Pas enkele weken geleden werden bij De Tijd zowel directeur als hoofdredacteur ontslagen, zonder de termen van het redactiestatuut te respecteren. De Persgroep, samen met Uitgeverij Rossel (Le Soir), nam vorig jaar De Tijd over.

Marc Van de Looverbosch (journalist van VRT-radio en voorzitter van de journalistenbond) meldde in het laatste nummer van De Journalist dat ‘de onderliggende boodschap niet uit het oog mag verloren worden’:
‘’Al jaren pleiten wij voor een degelijk redactiestatuut dat elke zweem van beïnvloeding door de bazen van de mediahuizen kan wegnemen. Dat blijft een moeilijk discussiepunt.’’

Op de algemene vergadering zegde Van de Looverbosch ook dat ‘’de perssteun zou moeten gekoppeld worden aan de aanwezigheid van een redactiestatuut.’’

Precies over die perssteun en het redactiestatuut heeft de journalistenbond vandaag een gesprek met media-minister Geert Bourgeois. Die verklaarde vorige week op Actua-TV dat hij het dossier over de ontslagen bij De Tijd zou onderzoeken in het licht van de toegekende perssteun.